De rede vangt aan met een kort historisch overzicht van de hervormingen en pogingen tot hervorming op het gebied van het straf- en strafprocesrecht en de strafuitvoering in België in de tweede helft van de 20ste eeuw en aan het begin van de 21ste eeuw. Op grond van deze historische beschrijving velt de auteur een “verpletterend, zelfs bedroevend” oordeel: na verschillende, maar één voor één mislukte, pogingen tot hervorming, zijn de Belgische justitiële actoren, in tegenstelling tot hun tegenhangers in de buurlanden, nog steeds gedwongen te werken met Codes uit de 19de eeuw.
Gelet op deze vaststelling, waaruit blijkt dat onze basisteksten op strafrechtelijk gebied dringend dienen te worden herschreven, is de auteur verheugd over het initiatief van de minister van Justitie tijdens de vorige legislatuur om een aantal belangrijke hervormingen opnieuw op de tekentafel te leggen, waaronder een voorstel voor een nieuw wetboek van strafrecht, een voorstel voor een nieuw wetboek van strafvordering en een voorstel van wetgeving inzake de tenuitvoerlegging van straffen.
Het corpus van de rede is gewijd aan een inhoudelijke analyse van de voorgestelde hervormingen, de stand van zaken van elke hervorming en de vooruitzichten van elke voorgestelde hervorming. Er wordt in drie afzonderlijke hoofdstukken ingegaan op de drie belangrijkste ‘gebieden’ die worden hervormd, namelijk het materiële strafrecht, de strafvordering en de tenuitvoerlegging van straffen. De tekst volgt voor elk project dezelfde methodologie en nomenclatuur: na een korte chronologie van de totstandkoming van het hervormingsproject, neemt de auteur de hoofdstukken van elk project inhoudelijk door, waarbij hij de nadruk legt op de belangrijkste veranderingen en vooruitgangen die het project bevat, om vervolgens – op basis van een kritische analyse van de inhoud – de huidige vooruitzichten van het project te schetsen.
Dit gedetailleerde onderzoek van elk hervormingsproject stelt de auteur in staat een krachtig pleidooi te houden voor het Parlement en voor de actoren op het terrein om de uitdaging aan te gaan finale teksten op te stellen en toe te passen ter vervanging van de bestaande, vaak zeer oude teksten, die al lang niet meer zijn aangepast aan de noden van de hedendaagse samenleving.
[1] De integrale tekst van de openingsrede is terug te vinden op de website van het Hof.